Küresel ölçekte içinde bulunduğumuz pandemi devri, özelde ise coğrafyamızda yaşadığımız zahmetler, gerilimli ömür olayları ve atalarımızdan gelen genetik eğilimler bunaltılı olmamıza yol açabiliyor.
Bu durumdan hareketle ben de bu hafta sizlere toplumumuzda en yaygın olarak görülen psikopatolojilerden olan bunaltı bozuklukları sınıflamasındaki ‘’Yaygın Kaygı(anksiyete) Bozukluğu’’ hastalığına dair bilgiler vermek istedim.
Yaygın Dert Bozukluğunda;
Birey nedeni olmayan bir düşünce hissetmesiyle birlikte, bir felaket olacakmış, berbat haber alacakmış üzere telaş hisleri algılar.
Korkuya benzeyen bu his anksiyete olarak tanımlanır.
Tabi bu rahatsız edici hisler hafif bir gerginlik derecesinden ağır panik hissine uzanan spektrumda olabilir.
Ağır panik yaşantılarında kişi uzun periyodik olmakla birlikte göğüs kafesinin patlayacağını ve sebebinin muhakkak olmadığını hissedebilir. Bu da hem acı hem panik yaşatır.
Hasta genel bir huzursuzluk, kaygı ve tedirginlik yaşar, yerinde duramaz.
Kişilerarası bağlarında bozulmalar oluşur.
Genel olarak bir göğüs kafesi sıkışması, göğse baskılanma hissi yaşanır ve kaygı objesi muhakkak değildir.
Tüm bunlar yaşanırken hastanın zihinsel yetilerinde rastgele bir sorun yoktur. İçinde bulunduğu durumdan ötürü yılgınlık yaşar ve birazcık unutkanlık belirtileri gösterebilir.
Hastanın niyet içerinde bir bozukluk olmaz fakat, kişi panik durumundan kurtulmak için süratli konuşan, tasalı bir imaja sahiptir.
Hastada ; kan basıncı yükselmesi, ağız kuruması, kalp atımının hızlanması, kaslarda gerginlik, beden tüylerinin uyarılması, çarpıntı, gözbebeklerinde genişleme, soluk bir yüz görünümü, tuvalet gereksiniminin sık oluşması, oksijene açlık, kusma, uzuvlarda karıncalanmalar üzere fizyolojik belirtiler görülür.
Bu fizyolojik belirtilerin doğal endişeden ayırt edilmesi ile ilgili olarak Prof. Dr. Orhan Öztürk ve Prof. Dr. Aylin Uluşahin; ‘’organizmanın hızlı tehlike karşısında kaçma ya da dövüşe hazırlanma biçiminde ortaya çıkan ve tehlike karşısında otonom hudut dizgesinin çok aktifliğe geçmesi ile ilgili belirtilerdir. Lakin yaygın bunaltıda bu tehlikenin ne olduğu, nereden geldiği kişi tarafından bilinmemektedir ve bu özelliği ile doğal dehşet yansısından ayırt edilir.’’ biçiminde tabir etmişlerdir.
Tanı konabilmesi için hastalığın mühlet ölçütü tartışmalı durumdadır. DSM-5(tanı ölçütleri müracaat el kitabı)’te her ne kadar 6 aylık müddette vaktin büyük bir kısmında üstte bahsettiğimiz genel tablonun görülmesi gerekmektedir dese de yaygın telaş bozukluğunda alevlenme periyotları daha çok dalgalı olmaktadır.
Yani hastalar vakit zaman hafifleşen , ağırlaşan yahut sönen epizodlar yaşarlar.
Psikolojik dayanak almanın vaktinin geldiği, bireyin psiko-sosyal işlevselliğinde bozulmalar olması ve fizyolojik zahmetler yaşamasıyla kendini aşikâr eder.
Tedaviye hastalığın erken periyodunda başlanması, kronikleşmesini önlemek açısından kıymetlidir.
Yaygın Tasa Bozukluğu tanısı almış bir hastaya uygulanacak olan en yararlı tedavi yolu psikoterapi+farmakoterapidir.
Yani ilaç kullanımıyla birlikte psikoterapi süreci hastanın süratli bir formda olağan ömür fonksiyonlarına dönebilmesini sağlar.
Saha araştırmalarına nazaran antidepresan kullanımı ve bilişsel davranışçı terapi ile birlikte düzgünleşme gösteren hastanın sayısı fazladır.
Ayrıca Yaygın Korku Bozukluğu hastaları ilaç yan tesirlerine karşı hassastır. Hastalara yan tesirler hakkında bilgilendirilme yapılması gerekir. Zati sebebi olmayan problemlerin oluşturduğu gerilimin üzerine bir de yan tesirlerin eklenmesi hastada panik hissini nüksettirebilir.
Velhasıl;
Bahsettiğim belirtileri kendinizde yahut yakınlarınızda gözlemlediğiniz takdirde uzmanlara başvurmayı ihmal etmeyin. Çünkü erken tedavi güzelleşme mümkünlüğünü artırır.
Sağlıklı ve huzurlu haftalar dilerim…
