Yaz gündönümü kimileri için yazın başlangıcı ve daha sıcak günlerin gelişini işaret ediyor. Kimileri içinse değerli bir kutlama vakti.
Kuzey yarımkürede Haziran ayına denk gelen yaz gündönümü yılın en uzun günü manasına geliyor. Yani yıl içinde en aydınlık geçen gün.
Dünyamız dikey bir eksen etrafında dönmez – eğiktir.
Bu, yıl boyunca Dünya’nın farklı bölgelerine ulaşan güneş ışığı ölçüsünün değiştiği manasına gelir.
Eğer bu eğiklik olmasaydı, hava durumu olmasına karşın mevsimler olmazdı zira yıl boyunca eşit ölçüde gün ışığı alırdık.
Yılın yarısı boyunca, Dünya’nın kuzey yarımküresi güneşe yanlışsız eğik durumda.
Yaz gündönümü de kuzey yarımkürenin güneşe en fazla eğik durumda olduğu gün. Bu da, güneşin Yengeç Dönencesi’nde tam dorukta olacağı manasına geliyor.
Bu yıl, kuzey yarımkürede yaz gündönümü 20 Haziran Perşembe gününe denk geliyor.
Yaz gündönümü her yıl 20-22 Haziran ortasında gerçekleşiyor. Artık yıllarda ise (örneğin 2024) her vakit 20 Haziran’a denk geliyor. Bunun nedeni, takvim yılının Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesini tamamlaması için geçen müddet ile tam olarak eşleşmemesi.
Dünya’nın eğikliği nedeniyle, yüksek enlemlerde gündüz mühleti daha uzun. Bu periyotta, Kuzey Kutbu’na yakın bölgelerde “gece yarısı güneşi” yaşanır.
Kutup Dairesi boyunca, Kuzey Kutbu’ndan 23,5 derece enlemlerine kadar olan bölgelerde güneş hiç batmaz. Bu mühlet zarfında güney yarımküre de kış gündönümünü, yani en kısa günü yaşıyor.
Güney yarımkürede en uzun gündüz ise 21 Aralık’ta yaşanır.
Türkiye’de Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün aktardığı datalara nazaran gündönümünde birtakım vilayetlerdeki gün doğumu ve gün batımı saatleri şöyle:
- En kısa gün tarih boyunca neden ve nasıl kutlandı?
