Yiyecek verilen ayıları bekleyen tehlike: “Ayılar doğal olarak beslenenlere nazaran daha kısa ömürlü oluyorlar”
KTÜ Yaban Hayatı Ekolojisi ve İdaresi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şağdan Başkaya:
“Ayıları artık her yerde görmemizin en kıymetli nedeni ayıların popülasyonunun artmasıdır”
“Ev besinleri ile beslendiği için bu besinlere alışıyorlar ve nizamları değişiyor”
TRABZON – Son günlerde yemek aramak için kente kadar inen ayılar huzursuz ederken bahisle ilgili değerlendirmede bulunan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve İdaresi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şağdan Başkaya, bunun olağan olduğunu belirtti.
Ayıların Türkiye’nin farklı vilayetlerinde artık beşerlerle sık rastlaştığını bunun da sebebinin ayıların dağlarda yiyecek yemek bulamadıklarını ve bu nedenle kente iniyorlar üzere haberlerin yer aldığını belirten Diğere, bu biçim haberler gerçeği yansıtmadığını kaydetti.
İnsanlar güzellik yaptıklarını düşünerek ayıları resmen elleriyle beslemek, ayının beslenme tertibini bozduğunu belirten Diğere, “Ayının beslenme sistemini bozduğumuz üzere bu biçimde beslenen ayılar doğal olarak beslenenlere nazaran daha kısa ömürlü oluyorlar” dedi.
Türkiye’de ayı popülasyonun giderek arttığına dikkat çeken Obura, “Ayıların son vakitlerde sıkça kente indiğine dair haberler basında yer alıyor bunlar bize nazaran çok olağan. Zira son 30 yıldır vurguladığımız bir şey var, o da ayı popülasyonlarının giderek arttığı. Bir vakitler ayıların hiç rastlanmadığı yerler yahut bazen büyüklerin de söylediği üzere uzun yıllar ayı görmedik lakin artık ayı görmeye başladık dedikleri yerler basında yer almaya başladı. Türkiye’nin güney batı ucundan iç Ege’ye yahut Akdeniz’deki aşikâr vilayetlerde ya da İç Anadolu civarında ayılar artık beşerlerle sık sık rastlaşmaya başladılar. Bunun da sebebinin dağlarda yiyecek yemek bulamadıklarını ve bu nedenle kente iniyorlar üzere haberlerin yer aldığını görüyoruz. Bu üslup haberler gerçeği yansıtmıyor. İşin gerçeği nedir dersek de ayıların popülasyonunun artmasıdır. Ayıların sayıları arttığı için hiç görülmedikleri yerlerde görülüyorlar. Genç ayılar görülmedikleri yerlere gidip oraları yurt ediniyorlar. Zira evvelden beri mevcut olan popülasyonun olduğu yerler zati bulundukları yerlerin sahipleridir. Oradaki yoğunluk arttıkça da etrafa yanlışsız bir yayılma olacaktır o yüzden de bu durum gelişen olayların doğal sonucudur. Ayıların kente inmesinin ana sebeplerinden bir tanesi de bizim ayıları besleyici hareketlerde bulunmamız. Yani çöplerimizin denetimli olmaması, yaylalardan köylere, köylerden mezralara hatta ilçelere kadar çöplerimizin açıkta saklanması, depolanması, hatta bazen günlerce alınmayan çöplerin ağzı açık vaziyette bulunması ayıların buralara sıkça gelmesine sebep oluyor. Tabi bu bahiste bir tedbir alınması gerekiyor, yani ayıların olacağı mümkün bölgelerde kilitli şifreli bir biçimde çöp kutularının olması gerekiyor” tabirleri kullandı.
“Ayıları beslemek onlara düzgünlük değil kötülük”
İnsanların uygunluk yaptıklarını düşünerek ayıları beslediğini fakat bunun ömrünü kısalttığını söz eden Diğere, “Bunun da ötesinde bir şey daha var, beşerler düzgünlük yaptıklarını düşünerek ayıları resmen elleriyle besliyorlar. Onları madem buraya geliyorlar deyip besliyorlar. Bu bahiste temel yapılması gereken bakanlık yetkililerinin vatandaşlara aydınlatıcı bilgiler vermesi. Yani çöplerin o formda bırakılmaması gerektiğini anlatması gerekiyor. ‘Bu kekleri de onun için yaptım, biz pikniğe gidiyoruz oraya da ayılar geliyor, bunları da onlara bırakacağım’ diyen vatandaşlar görüyoruz toplumsal medyada. Her ne kadar bunun yanlış olduğunu söylemeye çalışsak da bu kâfi değil” diye konuştu.
“Ayılara 100 metreden fazla yanaşmamak lazım”
Ayıların saldırgan bir hayvan olduğunu 100 metreden fazla yanaşılmaması gerektiğini belirten Obura, ” Ayılar elbette saldırırlar en nihayetinde yabani bir hayvan. Bir ayıya 100 metreden fazla yaklaşmamak lazım ki bu en düşük aralıktır. Olağanda 200 300 metre hatta 500 metrelerden izlemek gerekirken vatandaşlarımız piknik yaptıkları yerin çabucak yakınına gelmesinden memnunluk duyuyorlar. Ayının beslenme nizamını bozduğumuz üzere bu formda beslenen ayılar doğal olarak beslenenlere nazaran daha kısa ömürlü oluyorlar. Konut besinleri ile beslendiği için bu besinler alışıyorlar ve nizamları değişiyor” dedi.
“Ayının çıkardığı sesi taklit ederek onu kovmaya çalışmak çok tehlikeli”
İnsanlardan ayılara hastalık bulaştığına dikkat çeken Obura, ” İnsanlardan onlara hastalık bulaşıyor. Hazıra alıştıkları için daima oraları ziyaret ediyorlar. Yani ‘Bundan evvel saldırmadılar yeniden saldırmazlar’ diye bir fikir yok, bir meczup ayıya rastlarsınız, o anki ruh hali farklı olan bir ayıya rastlarsınız, hepsi zati saldırmaya meyillidir. Bazen yavrusu olan bir ayıya rastlarsınız, 3-4 tane oldukları için onları birebir zannedebilirsiniz lakin yavruları olan bir ayı kümesi ile karşılaşabilirsiniz. Anne ayı kimi vakit yavrularını korumak için saldırganlaşabilir. Erkek ayılar daha da saldırgan olabilir. Hiçbir vakit anneyle yavruları ortasına girilmemesi gerekiyor, bizim vatandaşımız ayının üzerine koşup hatta ayının çıkardığı sesleri taklit ederek onu kovmaya çalışıyor, bunlar çok tehlikeli şeyler” diye konuştu.
Geçtiğimiz günlerde Giresun’un Keşap ilçesinde ava çıkan balıkçıların denizin ortasında bitkin halde buldukları yavru ayıyı ağları ile yakalayarak kıyıya çıkartmasıyla ilgili işe Obura ” Ayılar elbette yüzebilen hayvanlardır hatta çok düzgün yüzebilirler. Deniz olmasını da olağan karşılayabiliriz lakin kıyılarımıza artık iner oldular. Bu da tekrar popülasyon yoğunluğunun artması ile alakalı bir şey. Denize bir halde girmiştir ya da annesini takip ediyordur, akıntıya kapılmıştır, her şey olabilir. Balıkçılar da yakalayıp kenara çıkardılar geçenlerde bir yavru ayıyı. Bu formda suya girmeleri çok normal” tabirlerini kullandı.
Öte yandan geçtiğimiz günlerde Gümüşhane Üniversitesi yerleşkesine inen ve rahat tutumlarıyla yerleşke içerisinde dolaşan ayı etraftaki vatandaşlar tarafından cep telefonu kamerası ile görüntülenmişti.
