Klinik olarak hipertansiyon olarak isimlendirilen yüksek tansiyonun toplumun büyük bir kısmını etkilediği kestirim edilmektedir. Pekala, bu kadar çok insanı etkileyen bu hastalık nedir ve beslenme onu denetim altında tutmaya nasıl yardımcı olabilir?
Kan basıncı, kanın damar duvarlarına yaptığı kuvvettir. Kalp, kanı tüm bedene gönderen ana damarlara pompalar. Yüksek tansiyon, basınç olağandan daha yüksek olduğunda oluşur ve kalbinizin bedeninize kan pompalayabilmek için daha fazla çalışmasına neden olur. Kan basıncınız gün boyunca doğal olarak yükselir ve düşer, lakin risk, tansiyon yükselip düşmediğinde ortaya çıkar. Uzun vadeli yüksek tansiyon kalbinize ziyan verebilir ve kalp krizi ve felç üzere farklı sıhhat problemlerine neden olabilir.
Kan basıncı ölçümleri iki sayıdan oluşur: Sistolik (en yüksek sayı) ve diyastolik (en düşük sayı). Olağan kan basıncı 120/80 mm Hg olarak kabul edilmektedir. Sistolik sayı, kalp kasınızın kasılması sırasında arterlerinizdeki basınç ölçüsünü söz eder. Diyastolik sayı, kalp kasınız atışlar ortasındayken kan basıncınızı söz eder.
YÜKSEK TANSİYON İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ
Hipertansiyonun tek bir nedeni olmasa da, hipertansiyon geliştirme riskinizi artırabilecek birkaç faktör vardır:
Yaş
Hipertansiyon riski, ekseriyetle kademeler halinde, yaşlandıkça doğal olarak artar. Kırklı yaşlarındaki bir kişi, yirmili yaşlarındaki birine kıyasla orta derecede yüksek tansiyona sahip olabilir. Bu, kan damarı esnekliğinin kaybı, hormonal değişiklikler (menopoz gibi) ve sodyuma karşı artan hassaslıktan kaynaklanabilir.
Cinsiyet
Erkeklerin 45 yaşından evvel yüksek tansiyon geliştirme riski daha yüksektir, lakin 60 yaşını geçen bayanlar, östrojen düzeylerine neden olan hormonal değişiklikler nedeniyle daha yüksek risk altındadırlar.
Önceden var olan hastalıklar
Diyabet, uyku apnesi ve böbrek hastalığı üzere kalpte çok gerilim oluşturan hastalıklar, hipertansiyon gelişme riskini artırabilir.
Genetik
Bazı bireylerde genetik faktörler hipertansiyon riskinde rol oynayabilir.
Yüksek tansiyon gelişimi için en büyük risk faktörleri diyet dahil hayat üslubu alışkanlıklarıdır. Çalışmalar, yüksek tuzlu diyetin hipertansiyon gelişme riskini büyük ölçüde artırdığını göstermiştir. Yüksek tansiyonu önlemenin en kolay yolu, sizin için işe yarayan sağlıklı, çok istikametli bir diyet yemek ve yüksek tansiyonu kötüleştiren besinlerden kaçınmaktır.
UZAK DURULMASI GEREKEN 5 BESİN
Diyetinizi değiştirmeden evvel hep hekiminize ya da diyetisyeninize danışın. Diyet ve hayat usulü değişikliklerini uygulamaya hazır olduğunuzda, bir beslenme uzmanı, sürdürülebilir alışkanlıklar oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Tuzlu yiyecekler
Aşırı tuz tüketimi, kan basıncını yükseltebilecek su tutulmasına neden olur. tuzlu kuruyemiş üzere kimi yiyeceklerin tuz içeriğinin farkında olmak kolaydır. Fakat konserve yiyecekler, paketli hazır besinler ve kurutulmuş etler üzere pek çok besin, bâtın sodyum içerir ve bunlar ekseriyetle önerilen günlük tuz ölçüsünün birkaç katıdır.
Evde yemek pişirmek, tükettiğiniz tuz ölçüsünü daha âlâ yönetmenize imkan tanır ve çok sayıda bitki ve baharat seçmek, yemeklerin daha lezzetli olmasına yardımcı olurken, kullandığınız tuz ölçüsünü da düşürebilir.
Şekerli gıdalar
Şeker, metabolizmanızı bozabilir ve çok insülin oluşmasına neden olabilir, bu da damarlarınızı daraltır ve kan basıncınızı yükseltir. Günlük besinlerde birçok bâtın şeker bulunur. Ketçap, salata sosları, aromalı yoğurtlar ve hatta “sağlıklı” meyve suları bile çok ölçüde şeker içerebilir. Bu cins yiyeceklerin küçük ölçüleri bile günlük önerilen şeker ölçüsünün çok daha üstünde şeker içerebilir.
Trans yahut doymuş yağ oranı yüksek yiyecekler
Hazır yemeklerin saklanması ve yenmesi kolaydır, lakin trans yahut doymuş yağlarla dolu olabilirler. Bu tıp yağların çok fazla tüketilmesi LDL kolesterolünüzü artırdığı için ölçülü olmak kıymetlidir. Bu, yüksek tansiyon riskinizi artırarak damarlarınızda ‘plak’ olarak bilinen birikmeye neden olabilir. Her ne kadar cezbedici olsa da hazır börekler, dondurulmuş pizzalar ve paketlenmiş, işlenmiş besinlerden ve cips üzere yiyeceklerden kaçınmak, hipertansiyon riskinizi azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Alkol
Alkol, çoklukla şekerle doludur ve tıpkı vakitte alkol tansiyonunuzu yükseltir. Alkol alımından sonra kan damarlarınız gevşer ve genişler, fakat daha sonra alkol zıt tarafta çalışır, damarlarınızı daraltır ve kalbinize daha fazla baskı uygular.
Alkol yerine taze sıkılmış meyve suları ve tarçın, biber, zencefil üzere iltihap önleyici baharatlarla hazırlayabileceğiniz içecekleri tercih edin.
Kırmızı et
Kırmızı et, yüksek seviyede LDL kolesterol içerebilir ve çok sık tüketmek kalbinize gereksiz baskı uygulayabilir. Lakin tüm kırmızı etler birebir değildir. Daha yağsız bölümler ve yağsız kıyma çeşitlerini tercih edin. Biftekleri hindi, derisiz tavuk göğsü yahut somon üzere balık filetoları ile de değiştirebilirsiniz.
TANSİYON İDARESİNE YARDIMCI OLAN YİYECEKLER
Kalp dostu bir beslenme, hipertansiyonu ve kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olabilir. Yüksek tansiyonu önleyebilecek ve yönetebilecek birkaç yiyecek vardır:
– Tam tahıllar
– Taze meyve ve sebzeler
– Ölçülü rastgele bir süt ürünü
– Hindi ve balık üzere yağsız proteinler
– Fasulye ve bezelye üzere baklagiller
– Somon, zeytin, fındık, ceviz, yağlı tohumlar ve avokado üzere yiyeceklerde bulunan sağlıklı yağlar
Bunların dışında muz üzere potasyum açısından güçlü yiyecekler ve nar ve yeşil yapraklı sebzeler üzere lif ve antioksidan açısından güçlü yiyeceklere de kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir.
Ne yediğinize odaklanmak, kalp sıhhatinizi yönetmek için uygun bir başlangıçtır. Birtakım riskler kaçınılmaz olsa da, yiyecek etiketlerini okumak, fazla tuz ve şekerden kaçınmak ve tam tahıllar, taze meyve ve sebzeler ve yağsız et yemek kalbinizi sağlıklı tutmanıza ve yüksek tansiyon riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
Herkes farklı olduğu için bedeninizi sağlıklı tutmanın tek bir yolu yoktur. Özellikle mevcut yüksek tansiyonu yönetmek istiyorsanız, yeni bir diyete başlamadan evvel ebediyen hekiminizle konuşmalısınız.
