Osmanlı İmparatorluğu periyodunda Atina’dan İngiltere’ye götürülen “Elgin Mermerleri” İngiltere ile Yunanistan ortasında diplomatik çatışmaya yol açtı. İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, bugün Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile planlanan görüşmesini Elgin Mermerleri tartışması nedeniyle son anda iptal etti. Miçotakis, görüşmenin apansız iptal edilmesinden büyük hayal kırıklığına uğradığını söyledi ve Sunak yerine Başbakan Yardımcısı Oliver Dowden ile ayarlanan alternatif görüşme teklifini de reddetti.
‘BU BAHİSTEKİ DURUŞUMUZ BELLİ’
İngiltere’yi ziyaret eden Miçotakis, Pazar günü BBC’de katıldığı söyleşide, Atina Akrapolisi’nden Osmanlı İmparatorluğu periyodunda İngiltere’ye götürülmüş olan “Elgin Mermerleri”nin Yunanistan’a geri gönderilmesi gerektiğini söylemişti. Miçotakis, geri kalan kısmı Atina’daki Akropolis Müzesi’nde sergilenen Elgin Mermerleri’nin bu biçimde iki farklı ülkede sergilenmesini “Mona Lisa tablosunu ikiye kesip sergilemeye” benzetmişti.
Sunak’ın bugün yapılması ve yaklaşık 45 dakika sürmesi planlanan görüşmeyi son anda iptal etmesinden çok rahatsız olduğu belirtilen Miçotakis “Duruşlarının hakikat ve adil olduğuna yürekten inananlar, yapan bir tartışmaya girmekten asla çekinmezler” dedi.
İngiltere ve Yunanistan’ın dostluklarının uzun bir geçmişi olduğunu belirten Miçotakis, “Parthenon Heykelleri konusundaki durumumuz muhakkak. İngiliz mevkidaşımla bu bahiste bir görüş alışverişinde bulunacağımı varsayım ediyordum” diye konuştu.
‘ESERLER AKROPOLİS MÜZESİ’NDE DAHA HOŞ GÖRÜNÜYOR’
Miçotakis, pazar günü BBC 1’de Laura Kuenssberg’in sunduğu programa katılmıştı. Tarihi yapıtların İngiltere ve Yunanistan’daki modüllerinin fotoğraflarını gösteren Kuenssberg’in “Sizce nerede daha hoş görünüyorlar?” sorusuna Yunanistan Başbakanı’nın cevabı “Cevap bence çok açık” oldu.
“Eserler Akropolis Müzesi’nde daha hoş görünüyor. Bu müze bunun için inşa edildi” diyen Miçotakis, bunun yalnızca bir “mülkiyet” konusu olmadığını da ekledi ve “Bence bu, yapıtların mülkiyetiyle ilgili değil, tekrar bir ortaya getirilmesiyle ilgili bir bahis. Evvelce tek kesim olan bir anıtı nerede daha düzgün değerlendirebilirsiniz?” diye sordu.
‘MONA LİSA’YI İKİYES KESİP SERGİLEMEK GİBİ’
Parthenon Heykelleri de olarak bilinen yapıtların Yunanistan’a ilişkin olduğunu ve geçmişte çalındığını da hatırlatan Miçotakis, mevcut durumun Mona Lisa tablosunu ortadan kesip iki farklı yerde sergilemeye benzediğini belirtti.
“Sizce bu haldeki bir tabloyu görenler bundan keyif alabilir miydi?” diye soran Miçotakis, bu yüzden Elgin Mermerleri’nin özgün yeri olan Yunanistan’a geri gönderilmesi için lobi çalışmaları yürüttüklerini söyledi. Yunanistan Başbakanı mevzuyu Salı günü İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile yapacağı görüşmede de gündeme getireceğini belirtmişti. Lakin bu görüşmenin iptal olması üzerine Miçotakis bugün Yunanistan’a geri dönüyor.
Yunanistan Başkanaı dün İngiltere’de muhalefetteki İşçi Partisi’nin başkanı Keir Starmer’la da görüşmüştü. Starmer, Atina ile British Museum ortasında bir “ödünç verme” muahedesi yapılırsa buna karşı çıkmayacaklarını söyledi.
ELGİN MERMERLERİ NEDİR?
Yunanistan’ın başşehri Atina’daki Akropolis’te, Athena Tapınağı Parthenon ve etrafındaki yapılara ilişkin olan, ve şu an İngiltere’deki British Museum’da sergilenen yapıtlara Elgin Mermerleri deniyor. Tarihi eserler, Yunanistan topraklarının Osmanlı İmparatorluğu’na ilişkin olduğu 19. yüzyılda başlarında, İngiliz diplomat Lord Elgin (Thomas Bruce) tarafından İngiltere’ye götürülmüştü.
Mermer eserler M.Ö. 447-432 yılları ortasında inşa edilmişti. British Museum’da sergilenen eserler ortasında tapınağın duvar süslerinin (friz) 75 metrelik bir kısmı da bulunuyor. British Museum’un verdiği bilgiye nazaran, Lord Elgin yapıtları bir padişah fermanına dayanarak 1801-1816 yılları ortasında İngiltere’ye götürdü. Devrin İngiltere hükümeti, yaptığı araştırma sonucu yapıtların İngiltere’ye götürülmesinin “yasal” olduğu sonucuna vardı.
Eserlerin kalıcı olarak Yunanistan’a iade edilmesi için birinci başvuruysa 1983’te yapıldı. Müzenin internet sitesinde, “eserlerin iadesi için yapan görüşmelerin” sürdüğü” bilgisi yer alıyor. İngiltere’de 1963 tarihli “British Museum Kanunu” yapıtların müze koleksiyonundan çıkarılmasını yasaklıyor. Fakat ödünç verme konusunu düzenleyen bir kanun bulunmuyor.
Geçen yaz, British Museum envanterindeki kimi yapıtların bir çalışan tarafından çalınarak internette satışa sunulduğu ortaya çıkmıştı. Birçok ülke bu olaydan sonra, tarihinin en büyük krizlerinden biriyle karşı karşıya olan dünyaca ünlü müzeye, “eserlerimizi geri verin” daveti yapıyor. (BBC Türkçe)
