Placebo tesiri, tıp ve psikoloji alanlarında sıkça karşılaşılan ve birçok araştırmacının merakla incelediği bir olgudur. İnsanların fizikî yahut zihinsel rahatsızlıklarının tedavisinde sıklıkla kullanılan bir prosedür olarak bilinen placebo, bir ilaç yahut tedavi yolu üzere sunulsa da aslında rastgele bir etkin bileşen içermez. Pekala, bu tesir nasıl olur da insanların sıhhatini olumlu istikamette etkileyebilir? İşte placebo tesirinin ayrıntıları ve bilimsel açıklamaları.
PLACEBO NEDİR?
Placebo, Latincede “memnun etmek” manasına gelen bir söz olup, tıbbi bağlamda kullanıldığında, gerçek bir tedavi sistemi üzere görünen, lakin etkin bir bileşen içermeyen bir şeyi söz eder. Bu ekseriyetle hal, renk ve boyut olarak gerçek ilaçlarla birebir olan haplar yahut enjeksiyonlar aracılığıyla yapılır. İştirakçilere bu geçersiz tedavi uygulandığında, kimileri gerçek bir tedavi aldıklarını düşündükleri için semptomlarında düzgünleşme yahut rahatlama müşahedeler.
PLACEBO TESİRİ NASIL OLUŞUR?
Placebo tesiri, büyük ölçüde insanların zihinsel ve duygusal beklentilerine dayanır. Bir kişi bir tedavi yahut ilaç aldığında, bu tedavinin onları iyileştireceğine dair bir inanca sahipse, beyin bu beklentiyi karşılamak için çalışabilir. Bu nedenle, kişi nitekim düzgünleşme yahut semptomlarda azalma yaşayabilir. Bunun nedeni, zihnin fizikî sıhhat üzerinde güçlü bir tesire sahip olabileceğidir.
BİLİMSEL AÇIKLAMALAR
Placebo tesiri, birçok vakit beynin doğal ağrı kesici hususları olan endorfinlerin salınımını artırmasıyla ilişkilendirilir. Endorfinler, ağrıyı azaltan ve genel olarak yeterli hissetmemizi sağlayan nörotransmitterlerdir. Bir kişi bir placebo aldığında ve bunun onları iyileştireceğine inandığında, beyin endorfin üretimini artırarak nitekim daha uygun hissetmelerini sağlayabilir.
Araştırmalar, placebo tesirinin bilhassa ağrı idaresi, depresyon, anksiyete ve migren üzere durumlarda tesirli olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, placebo tesirinin herkes üzerinde tıpkı derecede tesirli olmadığını ve ferdi farklılıkların rol oynadığını unutmamak değerlidir.
KLINİK UYGULAMALAR
Placebo tesiri, klinik denemelerde dikkate alınması gereken kıymetli bir faktördür. Yeni bir ilaç yahut tedavi yolu geliştirilirken, bu tedaviye olan karşılığı pahalandırmak için placebo kümeleri sıklıkla kullanılır. Yani, bir küme gerçek tedavi alırken, öbür küme düzmece tedavi olan placeboyu alır. Böylelikle, gerçek tedavinin aktifliği ile placebo tesiri ortasındaki farkı belirlemek mümkün olur.
Placebo tesiri, zihnin insan bedeni üzerindeki güçlü tesirlerini gösteren değişik bir fenomendir. Bu tesir, birçok insanın semptomlarını hafifletebilir yahut güzelleştirebilir, lakin herkes üzerinde birebir derecede tesirli değildir. Placebo tesiri, tedavi süreçlerinde değerli bir faktör olarak kabul edilir ve bilimsel araştırmalarda da sıkça dikkate alınır. Bu nedenle, insanların fizikî ve duygusal sıhhati üzerindeki bu etkiyi daha yeterli anlamak ve optimize etmek için gelecekte daha fazla araştırma yapılması beklenmektedir.
